Fonosfera świata dziecięcego jest niebywałą tajemnicą. Od 4 miesiąca życia płodowego mały człowiek słyszy. Mimo, iż jego uszy są przecież wypełnione płynem, doskonale rozróżnia głos, muzykę czy inne dochodzące z zewnątrz dźwięki, reagując na nie przyspieszonym biciem serca, a co się z tym wiążę – aktywnością.
„Zasłyszane” dźwięki otoczenia stają się dla noworodka naturalną częścią świata, do którego został zaproszony. W okresie prenatalnym wykształcają się wszystkie struktury i narządy, dzięki którym zarówno mówienie, jak i słuchanie, jest w ogóle możliwe. Głos matki dociera do dziecka bez większych zakłóceń, co daje okazję do ćwiczeń w różnicowaniu cech właściwych dla rodzimego języka. To dzięki temu dziecko po urodzeniu potrafi rozpoznać dźwięki mowy i na nie zareagować.
Z muzyką jest nie inaczej. Każde dziecko ma wewnętrzną potrzebę wypowiadania się przez dźwięk, dąży przez to do zaspokajania naturalnych sił wewnętrznych, które szukają sposobów uzewnętrzniania się. Kontakt z muzyką w kontekście edukacyjnym wywodzi się z idei pierwszego, wręcz instynktownego projektowania myśli – a przede wszystkim uczuć i pragnień – w dźwięk. Zatem odpowiednie nastawienie do edukacji kulturalnej małego człowieka powinno opierać się właśnie na słuchaniu (sic!). Nauka słuchania (najlepiej jeszcze w okresie ciąży) powoduje, że kompetencje niezbędne do wytworzenia prawidłowej mowy i dalej, prawidłowej recepcji muzyki, mogą gromadzić się u dziecka szybciej i pełniej.
Dużo łatwiej już czytać dziecku – nawet więcej niż te „20 minut dziennie – codziennie”, podczas gdy książek dla dzieci nie jest mało – a w dodatku spora ich część jest bardzo dobra, zarówno graficznie, jak i merytorycznie. W przypadku muzyki i nagrań dla dzieci nie jest już tak dobrze…
Jeśli bowiem mówić o dobrych nagraniach dedykowanych dzieciom, to jako pierwsze na myśl przychodzą sztandarowe propozycje Polskiego Radia – i są to przede wszystkim słuchowiska i audiobooki. O zapisach audycji radiowych poświęconych poezji dla dzieci na płytach „Polskie Radio Dzieciom” w następujących odsłonach: Vol. 1. Jan Brzechwa; Vol. 2. Julian Tuwim; Vol. 3. Przygody Dory i Flory; Vol. 4. Janina Porazińska; Vol. 5. Czerwony Kapturek, O tym, jak krawiec Pan Niteczka królem został; Vol. 6. Śpiąca Królewna, Imbryczek, Różowy balonik – już kiedyś pisałam. Dziś więc tylko o jednej płycie – za to zupełnie wyjątkowej…
To muzyczna opowieść o sympatycznych mieszkańcach pewnej Doliny, znanych starszej i młodszej publiczności głównie z bestsellerowego cyklu książeczek dla dzieci autorstwa Tove Jansson. Słuchowisko jest tak urocze, jak uroczy są bohaterowie.
„Lato Muminków” jest niewątpliwie jedną z najpiękniejszych płyt, jakie posiadamy. To muzyczna baśń dla dzieci, w której to właśnie muzyka jest najmocniejszą stroną. Śpiewają m.in.: Krystyna Prońko, Bernard Ładysz, Zyta Kulczycka, Jadwiga Drenkowska, Krystyna Falewicz. Czytają: Ryszarda Hanin (Mamusia Muminka), Zygmunt Kęstowicz (Tatuś Muminka), Mieczysław Czechowicz (Muminek), Małgorzata Niemirska (Bufka), Zofia Rysiówna (Emma), Danuta Szaflarska (Paszczakówna). Całość narracji prowadzi nieodżałowany Gustaw Holoubek. Doskonałe kompozycje, łatwe do powtórzenia melodie, impostacja głosu narratorów wprost kanoniczna – w każdym aspekcie nagranie ponadprzeciętne.
Nie dziwi więc, że dziś „wracamy” do tych archiwalnych nagrań. Bo „Lato Muminków” to słuchowisko zrealizowane w 1978 roku! W czasach „migającej rzeczywistości”, w dobie cywilizacji obrazu, wracamy bowiem do tego, co było pierwsze (do archiwalnych słuchowisk czy pierwszych ponadczasowych animacji). Choć to pewnie nie dla wszystkich jest łatwe – warto uczyć (się) słuchać wraz z dzieckiem i w wakacje znaleźć czas na odwiedzenie Doliny Muminków – szczególnie, że ona jest zawsze po drodze…
Fragmenty filmów animowanych pochodzą z wydawnictwa DVD Narodowego Instytutu Audiowizualnego „Antologia Polskiej Animacji dla Dzieci”.
