Ostry film zaangażowany

Julian Antonisz

Jeszcze 1 minuta czytania




W wykonanej bez użycia kamery animacji Julian Antonisz diagnozuje słabą frekwencję na wydarzeniach kulturalnych. W tym pełnym ironii obrazie, będącym pastiszem reportażu telewizyjnego, okazuje się, że główną winę za taki stan rzeczy ponoszą kioski. A w zasadzie ich brak. To właśnie na ścianach kiosków zawsze wisiały plakaty informujące o wydarzeniach. Niestety od czasu, jak pewna kobieta przekopała tunel i kioski zostały zlikwidowane, o żadnym wydarzeniu kulturalnym nie można się znikąd dowiedzieć... Absurdalna logika następujących po sobie sekwencji puentuje uroki życia codziennego w PRL.

Julian Antonisz (właściwie Julian Józef Antoniszczak, ur. w 1941 roku w Nowym Sączu, zm. w 1987 roku w Lubieniu) był plastykiem, scenarzystą i twórcą eksperymentalnych filmów animowanych. Zasłynął także jako kompozytor i wynalazca. W 1977 roku w manifeście artystycznym przedstawił wizję filmu tworzonego bezpośrednio na taśmie filmowej, bez użycia kamery. Sam konsekwentnie realizował filmy w tej technice – poszczególne klatki były rysowane, malowane, wydrapywane, a nawet wypalane na taśmie. Fascynował go świat mechaniki. Jeszcze na studiach zbudował z dwóch rowerów „samochód”. Konstruował też „maszyny filmowe”, których używał potem w pracy. Jedną z nich był antoniszograf fazujący (jak czytamy w opisie: było to „urządzenie wydrapujące na taśmie filmowej serie klatek z płynnym przejściem między dwiema skrajnymi klatkami”). Do ważniejszych zrealizowanych przez Antonisza tytułów należą: „Fobia” (1967), „W szponach seksu” (1969), „Te wspaniałe bąbelki w tych pulsujących limfocytach” (1973), „Kilka praktycznych sposobów na przedłużenie sobie życia” (1974). Antonisz jest także autorem cyklu Polska kronika non-camerowa. W 1968 roku założył wraz z kolegami z pracowni rysunku filmowego krakowską filię warszawskiego Studia Miniatur Filmowych, które w 6 lat później usamodzielniło się jako Studio Filmów Animowanych.

„Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki”, kuratorka: Joanna Kordjak, Zachęta, Warszawa, do 17 marca 2013 (od 12 kwietnia do 16 czerwca wystawa pokazywana będzie w Muzeum Narodowym w Krakowie).

Więcej filmów Juliana Antonisza w wideotece Narodowego Instytutu Audiowizualnego