/ Ryszard Daniel Golianek

Muzyka Mahlera, deprecjonowana w jego czasach, znalazła trwałe miejsce w  historii muzyki i życiu muzycznym. Jest w stałym repertuarze najwybitniejszych orkiestr świata, stała się źródłem nowych pomysłów artystycznych

„Pieśń o ziemi” składa się z sześciu części, których tematyka dotyczy nietrwałości świata, kruchości istnienia, przemijania. Mahler uważał to dzieło za najbardziej osobiste

Mahler zwierzał się, iż czuje się jak ojciec, który utracił dzieci. Śmierć córki kompozytor przyjął więc jako potwierdzenie własnego fatalizmu, który mu często towarzyszył w działalności artystycznej

Mahler zrywa z przejawianą dotychczas fascynacją kulturą ludową, zwraca się ku przemyśleniom indywidualnym i kwestiom metafizycznym

Również Mahler – obok Mendelssohna, Schumanna czy Brahmsa – zainteresował się zbiorem „Des Knaben Wunderhorn”. Taki tytuł nosi opublikowany w 1899 roku zbiór jego dwunastu pieśni przeznaczonych na głos i orkiestrę

W tym cyklu realizm miesza się z fantazją, świat przeżyć bohatera znajduje kontrapunkt w zmiennym stanie natury, opisy sytuacji i zdarzeń rzeczywistych przeplatają się z marzeniami sennymi

„Das klagende Lied” to pierwszy poważny utwór Mahlera, skomponowany w latach 1878-1880, zaraz po ukończeniu studiów w  Konserwatorium Wiedeńskim, i oznaczony jako opus 1

Przed śmiercią w 1911 roku Mahler zdołał przygotować orkiestrową wersję jedynie pierwszej części utworu, „Adagio”. Przez wiele lat sądzono, iż rękopis jest zbyt fragmentaryczny, by utwór można było zaprezentować publiczności

W rękopisie „IX Symfonii” kilkakrotnie figuruje słowo „Lebewohl” (pożegnanie), a charakter muzyki tylko potwierdza ten nastrój i tematykę

Centralną ideę treściową „Symfonii Tysiąca” stanowi miłość pojmowana na sposób ponadzmysłowy i transcendentalny. Premiera dzieła w 1910 roku stała się największym życiowym sukcesem kompozytora

„VII Symfonia” należy do dzieł niepowtarzalnych, eksperymentatorskich, jest też świadectwem wyobraźni jej twórcy i czasów, w jakich żył. Mahler uważał ją za kompozycję w pełni udaną, o czym świadczą jego słowa: „To moje najlepsze dzieło”

Trudno powiedzieć, czy komponując „VI Symfonię” Mahler faktycznie przeczuwał to, co się wydarzy. Ale ta muzyka wydaje się szczególna, niespotykanie posępna, pełna rozedrgania, bólu, rozpaczy

Marzenia Mahlera o szczęśliwym życiu osobistym z Almą, podobnie jak nadzieja, że „V Symfonia” spodoba się publiczności, nie spełniły się. „Nikt jej nie zrozumiał – komentował kompozytor. Żałuję, że nie mogę poprowadzić jej prawykonania pięćdziesiąt lat po mojej śmierci”

Kamieniem obrazy dla słuchaczy premierowego wykonania „IV Symfonii” była pozamuzyczna tematyka dzieła Mahlera, w sposób naiwny i infantylny odnosząca się do kwestii wiary chrześcijańskiej

Bóg, najwyższy byt i pełnia, do której wszystko podąża – tak prezentuje się przesłanie „III Symfonii”. W jednym z listów Mahler pisał o niej tak: „Moja symfonia będzie czymś, o czym świat jeszcze nie słyszał”

Niedługo po skomponowaniu „II Symfonii” Mahler zdecydował się na przyjęcie chrztu

Mahler miał świadomość ryzyka, gdy prezentował publicznie swą „I Symfonię D-dur” w listopadzie 1889 roku w Budapeszcie. Na skomponowanie utworu poświęcił aż cztery lata. Chciał osiągnąć sukces

Uwielbiał marsze wygrywane przez orkiestry wojskowe, ludowe piosenki czeskie i niemieckie, żydowskie szmoncesy z  repertuaru knajpianych kapel. Z okazji roku Gustava Mahlera „Dwutygodnik” rozpoczyna cykl poświęcony kompozytorowi