Sprawiedliwe miejsca Roma SendykaSztuka Projekt „Kryjówki” jest pierwszą w większej skali próbą zmierzenia się z materialnością ukrywania: z tym, o czym nie opowiedzieli zbyt wiele ani ratujący, ani ratowani podczas Holokaustu Żydzi
Podmiejskie terytorium zamorskie Juliusz StrachotaObyczaje To niby różne miasta, osiedla, gminy, dzielnice, ale faktycznie jedna linia, otwocka. Łączą ją te same znaki: drewniane domy w zbliżonym stylu, który wrzuca się do worka o nazwie świdermajer, modernistyczne wille i takie same stacje kolejowe. I od zachodu przerzedzony, ale w części wschodniej wciąż gęsty las
Bękarty sztetla Piotr SadzikLiteratura „Golem” Macieja Płazy to nie tylko rozmowa ze Stryjkowskim, ale też spekulacja, jak mogłaby wyglądać polska powieść napisana przez żydowskich klasyków: braci Singerów, Szaloma Asza czy Icchoka Pereca. To powtórzenie nie książki Meyrinka, ale nienapisanej książki z lat nastych XX wieku
Nie potrafię się zatrzymać Rozmowa z Wandą LacrampeLiteratura Znajoma, szykując kawę, powiedziała wiele lat temu: „Pamiętaj, jak się dużo wkłada, to się dużo wyjmuje”. Tak mniej więcej jest z tymi kwerendami – trzeba bardzo dużo z siebie dać, żeby coś znaleźć – mówi dokumentalistka pracująca przy książkach, filmach i wystawach
Pięćset do jednego Rozmowa z Bożeną KeffObyczaje Nie było symetrii. Prawda jest dużo bardziej bolesna i rozstrzygalna. W kulturze, która była i jest nasycona antysemickimi treściami i negatywną mitologią na temat Żydów, nie ma cudów
Twarda 6 Rozmowa z Piotrem Pazińskim i Bellą Szwarcman-CzarnotąObyczaje Gdy przeglądałem stare numery, zdumiewałem się co chwila: ile osób dla nas pisało! Zaczynaliśmy na fali entuzjazmu, kończymy w zmierzchu, to naturalne – rozmowa z redaktorami „Midrasza”, którego działalność ustała po 22 latach
Dziesięć skrzynek, dwie bańki na mleko Piotr PazińskiLiteratura Ringelblum widział w tym sedno historycznego posłannictwa: zaalarmować świat i powstrzymać eksterminację setek tysięcy Żydów. Te nadzieje okazały się płonne, ale Archiwum naprawdę służy dzisiaj badaczom – nie tylko zagłady Żydów, ale i kondycji ludzkiej
Ostrożna pamięć Maria KobielskaObyczaje Mniejszościowy pomnik działa często tak, jakby nie chciał się narażać dominującej pamięci. Może być postawiony na uboczu, tymczasowy, nietrwały, eufemistyczny, ale może też zostać przywołany do porządku: zasłonięty, zmieniony, zniszczony
Ludziom się coś nie składa Rozmowa z Miriam SyngerObyczaje Może żydowska historia mojej rodziny nie miała skończyć się wraz z przedwojenną asymilacją ani w trakcie II wojny światowej? Może końcem jest powrót do korzeni i ponowne założenie tałesu?
Czarna suknia Beata ChomątowskaObyczaje Felicja, córka Salomei z Goscinnych i Edwarda (Efraima) Zwayera, przychodzi na świat w Dzień Dziecka. Dziś chciałoby się odczytywać to jako znak, ale ona sama z pewnością nie mogła dostrzec w dacie swoich urodzin zapowiedzi przyszłego zaangażowania
W erze bomb i gwiazd Marcin PrytMuzyka W 50. rocznicę Marca ’68 chcę opowiedzieć o swojej przygodzie z zespołem wokalno-instrumentalnym Śliwki. W związku z kontekstem muszę więc dodać: żydowskim – lider 19 Wiosen o historii łódzkiego zespołu bigbitowego
Wysepka dobroci Henryk GrynbergObyczaje „Każde uratowane przy moim udziale żydowskie dziecko jest usprawiedliwieniem mojego istnienia na tej ziemi...” – mówiła Irena Sendlerowa. A pomogła uratować więcej niż jakakolwiek inna pojedyncza osoba i żaden mit nie jest jej potrzebny. Wystarczy prawda
