/ Adam Pluszka

Niektórzy czytelnicy woleliby, żeby było może mniej prawdziwie, a bardziej „ładnie”, ale nie dam im tej satysfakcji – mówi autor nowego przekładu „Boskiej Komedii”

Żeby uniknąć zasypania pod lawiną lektur, pracę nad nowym przekładem „Ulissesa” rozłożyłem sobie na siedem lat

Pierwszy fragment ponad czterystustronicowego poematu „Ijasz” przywiozłem ze sobą z Kalifornii. Straciłem jednak połowę tekstu w komputerze. Miałem wtedy kryzys i porzuciłem tę książkę

Lubię tłumaczyć literaturę młodzieżową, bo częściej niż ta skierowana do innych odbiorców jest bezpretensjonalna, zabawna, daje pole do popisu w dialogach. Wiele z najwybitniejszych dzieł światowej literatury powstało dla dzieci i młodzieży

Kiedy zaczynałem, nie chodziło mi właściwie o to, żeby zrobić przekład tego i innych wierszy, których tytułów już nie pamiętam, ale żeby je przeczytać ze zrozumieniem – czyli napisać je sobie po polsku. Choć potem doszły inne motywy, tamto nastawienie właściwie towarzyszy mi do dzisiaj

Prawdziwa zabawa w przekład zaczyna się wtedy, gdy trzeba dogadać się z polszczyzną, żeby zechciała zrobić to, co nam po głowie chodzi, ale jednocześnie dogadać się ze sobą w sprawie: co ja tu w istocie czytam

Wygibasy językowe odwracają czasem uwagę od  braków innego rodzaju, ale i tak mnie to bardziej interesuje niż smutna, przytomna rzeczowość większości tego, co nazywamy dziś literaturą – rozmowa z tłumaczem

Kilka lat pracy nad norweskimi sagami nauczyło mnie, że nie można lekceważyć nawet najprostszego pozornie oryginału. I że jedynym kryterium oceny literackiej jakości jest horyzont oczekiwań czytelnika

Elena Ferrante ma niesamowitą umiejętność opowiadania zwykłych historii w taki sposób, żeby zapierały dech w piersiach. Nie unika trudnych tematów, i nawet jeśli czytelnik ma już dość i najchętniej odwróciłby wzrok, ona mu nie pozwala i na siłę ciągnie w głąb – mówi tłumaczka włoskiej pisarki

Nie chcę narzucać interpretacji ani prawić kazań. Wciąż pociąga mnie w książce ilustrowanej to, jak niewiele trzeba opisu, aby wywołać myśli i uczucia. Chodzi o hojność wobec czytelników, o dawanie pola do popisu ich wyobraźni

Warto zajrzeć przez ramię tłumaczom, którzy wykonują naprawdę barwną pracę. Ten, kto to przeczyta, po prostu zrozumie, na czym ona polega: zarówno w sensie procesu twórczego, jak i realiów praktycznych  – mówią twórcy komiksu o przekładzie

Obawiać się? Osobliwe pytanie. Że będę przedmiotem ataków? Jak śmiałam zamachnąć się na świętość? Na wielkie nazwisko tłumacza Balzaca, Stendhala i Montaigne’a? – mówi autorka nowego przekładu „W stronę Swanna” Prousta

Małe wydawnictwo przypomina laboratorium albo centrum kosmiczne – można sobie pozwolić na poszukiwanie rzadkich pierwiastków, eksperymenty, loty na orbitę – mówi redaktorka naczelna wydawnictwa Karakter

Jeszcze kilka lat temu mógłbym powiedzieć, że czytam prawie wszystko, co w Polsce się ukazywało. Dzisiaj nie nadążam. W ciągu tych paru lat rynek niesamowicie się rozrósł, trzeba wybierać. To oznaka normalności – mówi wydawca komiksów

Liczy się robota nad tekstem, czytelnicy są okolicznością przygodną. Fajnie, jeśli moje rzeczy do nich trafiają, ale nieodmiennie mnie zdumiewa, że ktoś ma wystarczająco podobny aparat mózgowy do mojego, żeby się nimi przejąć

„Budowniczy ruin” Herberta Rosendorfera okazał się pionowym startem w niemieckiej literaturze końca lat 60. – oto nieznany nikomu trzydziestopięciolatek zaszokował wszystkich rozbudowaną szkatułkową powieścią, w której roi się od przezabawnych erudycyjnych ekskursów

Dla tłumacza nie ma klasyków i współczesnych, są tylko dobrze albo niedobrze napisane zdania – mówi autor ponad pięćdziesięciu przekładów literatury polskiej na język węgierski

Nie trzeba było mieć żadnego rozeznania rynku. Trzeba było wydawać, co podleci, wszystko się sprzedawało w ogromnych nakładach – o rynku książki na początku lat 90. opowiada redaktor naczelna legendarnego wydawnictwa Phantom Press

Finowie są raczej dumni ze swojej inności językowej i fenomenalnie skuteczni w promowaniu swojego języka i kultury za granicą, choć akurat z Polską mają trochę pod górkę – mówi tłumacz i wydawca literatury fińskiej

Nie ma znaczenia, jakie kursy ukończymy, po prostu trzeba robić swoje. Tłumaczenia można się oczywiście uczyć, ale nauczyć się można tylko poprzez praktykę. Zgłębiając teorie, w najlepszym razie zostaniemy teoretykami przekładu – mówi tłumacz Cervantesa i Pessoi

„Jedna księżycowa noc” Pricharda kryje w sobie tyle sensów i tajemnic, że nad przekładem można by pracować całe życie. Obawiam się, że za kilka lat będę z niego bardzo niezadowolona – mówi autorka pierwszego tłumaczenia walijskiej powieści na polski

Mieszczuchy też mają kontakt z naturą, wystarczy się uszczypnąć. Tak zwana natura to też prawa fizyki i chemii, nie tylko łąka, motyle i ptaki. To każdy wdech i wydech, tarcie stóp, ciężar, kolor światła oraz ciepło

Zawsze widzę w czytelniku przekładu osobę o niepełnej sprawności, bo niezdolną do zapoznania się z oryginałem. Indywidualne dopasowanie protezy jest niemożliwe, ale staram się, żeby chociaż nie sprawiała bólu – mówi tłumacz „Długiego marszu w połowie meczu” Bena Fountaina

O co chodzi w całej tej edytorsko-przekładowej zabawie? O trudną miłość do trudnych tekstów, o umiejętność zarażenia tą miłością innych – mówi sekretarz redakcji „Literatury na Świecie”, tłumacz „Alfreda i Ginewry” Jamesa Schuylera

Ciekawe, że słowo „Polska” pojawia się tak często we współczesnej literaturze polskiej. We francuskiej „Francja” pojawia się znacznie rzadziej i to na przykład w postaci zjedzonego rano croissanta albo wypitej na szybko kawy

Tłumaczenie Agnona daje radość i przedziwnie uspokaja. Człowiek jest sam na sam z hebrajskim tekstem. To bardzo kojące. No bo reszta, wiadomo: bolą oczy, boli kręgosłup, boli tyłek, bolą zęby od landrynek, w żołądku chlupie kawa – mówi tłumacz „Przypowieści o skrybie”

Ece Temelkuran wiele uwagi poświęca ludziom pokrzywdzonym przez wojny, rewolucje i zmiany polityczne. To raczej nie wojna, ale właśnie ci, którzy najbardziej na niej cierpią, są dla niej punktem odniesienia – mówi tłumaczka tureckiej pisarki

Roald Dahl był heretykiem, wyprzedził epokę i przełamał konwencję pisania dla dzieci. Potrafił ukazać tępotę i okrucieństwo dorosłych. Wiedział, jak szokować, przerażać i rozśmieszać – rozmowa z tłumaczką biografii angielskiego pisarza

Pracuję nad kilkoma książkami równocześnie, tu Andersen, tam poezja współczesna, tam znów książki dla dzieci – jeśli natknę się na taką, która mnie zachwyci. Leżą w komputerze i dojrzewają. Mam w sobie wielką zachłanność na przekładową pracę

Istnieje mityczne wyobrażenie „literackiej polszczyzny”, przenoszone jak olimpijski płomień przez pokolenia, i choćby oryginał był napisany najczarniejszym slangiem, po polsku bohaterowie będą mówić ładnie i gładko, czasem jak się zdenerwują, to powiedzą „o kurde!”

Alain Mabanckou pytany, czy ma problemy z językiem francuskim, odpowiada: „To język francuski ma problemy ze mną”. W „Kielonku” czy „Zwierzeniach jeżozwierza” jedynym znakiem przestankowym jest przecinek

„Chciał, żeby świat był sprawiedliwy, przynajmniej ten dyskowy. I uważał, że ludzie są zasadniczo dobrzy” – rozmowa z tłumaczem Terry’ego Pratchetta

Dzieje „Rękopisu znalezionego w Saragossie” były równie niezwykłe na etapie powstawania, jak i wydań – rozmowa z autorką nowego przekładu

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że jej książki są pisane językiem prostym, więc i nietrudnym do przekładu. Ale ta prostota jest podporządkowana ścisłym regułom – rozmowa z tłumaczką Astrid Lindgren

Tłumacz nie powinien zbyt szybko rozumieć. Zawsze warto często i dużo sprawdzać – najłatwiej popełnia się błędy, tłumacząc to, co wydaje się oczywiste. Przydaje się odrobina niepewności

Wypowiedziałem się jako pisarz. Choć z wydaniem niektórych opowieści – jak z „Nikt nie woła” – musiałem czekać 33 lata. Milczenie czasem bardziej się opłaca, mam jednak w sobie upór, coś w rodzaju nałogu – muszę pisać

„Jest coś nadprzyrodzonego we władzy, jaką język miewa nad człowiekiem i może lepiej zanadto w to nie wnikać – i do końca nie ufać, bo potrafi wywieść na manowce” – rozmowa z tłumaczką Jamesa i Bowlesa

Ostatecznie tłumacz pracuje sam, to jasne, ale dobrze jeśli od czasu do czasu wzbudza w sobie wrzawę cudzych głosów, krzyczących, że tu słowo nietrafne, tu rytm zdania się załamuje, a tu zgrzyt

Nie czytam wcześniej książek, które mam tłumaczyć. Praca na nieznanym terenie sprawia mi większą frajdę, lubię być zwodzony albo uwodzony przez autora niczym zwyczajny czytelnik

„Wszyscy rozmawiają o pieniądzach, ale mało kto pyta, po co w ogóle są tłumacze i co by się stało, gdyby 80 procent jutro teleportowało się na Tytana badać morza metanu. Może nic wielkiego” – rozmowa z tłumaczem Susan Sontag

Alice Munro to takie liryczne pochwały banalnego życia, jakie kulturalny mieszczanin lubi poczytać na łamach „New Yorkera”. Polska literatura o wiele lepiej poradziła sobie z kompleksem niższości. Zawsze chciałem ją tłumaczyć

Kiedy tłumaczę utwory Cabrégo z katalońskiego, zakładam cały warsztat dodatkowych dokumentów. Tak powstał na przykład plik „spodnie”. Temat może nie jest tak skomplikowany jak „skrzypce”, ale też ma swoje zagwozdki

Colette zdawała sobie sprawę z siły oddziaływania obrazu, żyła w czasach pierwszej rewolucji medialnej. Znała się też na reklamie, pojawiły się lody „Klaudyna”, balsam, perfumy, skarpetki, a nawet papierosy sygnowane imieniem bohaterki cyklu

Tłumaczenie z chińskiego jest trudne, też dlatego, że orzeczenie często znajduje się na końcu – więc trzeba najpierw przebrnąć przez kilka linijek opisu gdzie, jak i kiedy, by dopiero na sam koniec dowiedzieć się, kto właściwie i co

Siłą „Mojej walki” Knausgårda jest jej wielopłaszczyznowa szczerość. Oraz jej banalność. Banalność, która jest tu metodą