/ Stach Szabłowski

Jeżeli istnieje w Polsce instytucja, która jest nie tylko biurokracją, lecz również metadziełem, manifestem, performansem, to jest nią Galeria Labirynt. A „To tylko wystawa” jest prawdopodobnie najważniejszą wystawą, jaką można teraz zobaczyć w Polsce

Podporządkowując publiczne instytucje partyjnej linii, rządzący nie tyle wpływają na kształt pola artystycznego, ile wyłączają przejęte placówki z głównego obiegu. W Zachęcie trwa totalne ukrzyżowanie, tymczasem życie (artystyczne) jest gdzie indziej

Wystawę „Henryk Stażewski. Późny styl” – późny, ostatni projekt z programu zaplanowanego w Muzeum Sztuki w Łodzi zanim przydarzyła mu się „dobra zmiana” – można widzieć jako swego rodzaju testament

14. Manifesta ma w sobie wiarygodność. W świecie sztuki, który ugina się pod ciężarem nadprodukcji, zrobienie czegoś potrzebnego nie jest sprawą łatwą

Zmiany w zbiorowej wrażliwości mogą nie mieć znaczenia dla pojedynczej osoby twórczej. Kiedy jednak zaprosi się na wystawę prawie sto osób w podobnym wieku, sztuka uruchamia się jako machina produkująca odbicie wspólnej, generacyjnej świadomości

Malczewski w krakowskim Narodowym, Waliszewska w MSN. Mamy rok 2022 i mamy recydywę symbolizmu. Odporność na jego wirus wygasła. Co ją osłabiło? Kryzys cywilizacyjny? Przeczucie nadchodzącego przesilenia? Wojna w Ukrainie?

Hasior całe życie wierzył, że gdyby nie Polska Ludowa, nie zostałby rzeźbiarzem, tylko pasałby gęsi. Czy bardzo się mylił?

Chciałoby się powiedzieć, że Rajkowska uczestnikom swojego Studia ustawiła poprzeczkę wysoko, ale w tym wypadku chodzi raczej o skok w dal niż wzwyż

Zrobienie wystawy o rzeźbie wyabstrahowanej z politycznego kontekstu tej dyscypliny jest nie lada sztuką, szczególnie kiedy wystawę robi się w Zachęcie – w instytucji, którą raptem dwadzieścia lat temu jedna rzeźba niemal wysadziła w powietrze

W Labiryncie nie oglądamy społeczeństwa podzielonego na kobiety, heteroseksualnych i homoseksualnych mężczyzn, lecz wspólnotę seksualnie wyzwolonych osób

Biennale „Wracając do przyszłości” jest imprezą świadomie i manifestacyjnie zielonogórską. Opiera się na miejscowej tradycji, która jednak nigdy nie była ciasna ani wsobna

Przed pandemią międzynarodowe imprezy artystyczne ścigały się w okazywaniu zatroskania współczesnymi kryzysami i w deklarowaniu zainteresowania lokalnym kontekstem. Były w tych deklaracjach mało wiarygodne. Lockdownowe Manifesta w Marsylii występuje przed Marsylią, dla Marsylii – i dobrze na tym wychodzi

Tegoroczne Triennale Młodych nie jest pomyślane jako fabryka gwiazd. Impreza nie odpowiada na pytanie, kto w Polsce robi najlepszą sztukę, lecz jak robić sztukę dobrze – i nie chodzi tu o warsztatowe kompetencje, a o kategorię etyczną

„Znaki Apokalipsy” to najciekawsza wystawa, jaką obejrzałem w ostatnich tygodniach. Czy najlepsza? Czy w ogóle dobra? Wolałbym na razie uchylić się od odpowiedzi na to pytanie, traktując toruńską wystawę jako bramę do równoległego świata

Założyłem Czułość, żeby być niezależnym od wpływów. Grupa artystyczna i środowisko skupione wokół niej funkcjonowały dla mnie zamiast akademii, Fundacja Galerii Czułość zamiast instytucji, a własna galeria zamiast czyjejś

Po performansie ktoś musi podejść i mnie dotknąć. Nieważne, co ludzie przy tej okazji mówią, czy to jest mądre czy nie. Dotknięcie działa jak piorunochron

Organizatorzy Biennale w Rydze chwalili się, że na ich wystawę nie poszedł ani jeden eurocent publicznych pieniędzy. Organizatorzy Biennale w Oslo – że nie mają w budżecie ani korony środków prywatnych. Którą ścieżką pójdzie rozwój branży artystycznej w Polsce?

Wydawałoby się, że w starej Europie Rycharski jest skazany na rolę artysty egzotycznego, opowiadającego historie z odległej krainy. Nic podobnego

Jakim językiem sztuka powinna dyskutować ze światem w czasach, kiedy poczucie rzeczywistości jest coraz bardziej chwiejne? Wilhelm Sasnal odpowiada: spróbujmy językiem realizmu

Kosmopolityczne Oslo może momentami przypominać Berlin, ale w tym bogatym mieście trudno trafić na galerię komercyjną. Łatwo za to potknąć się o rzeźbę – reportaż z Oslo Biennale

W jakich realiach rodził się hip-hop? Jest na „Zajawce” zdjęcie, które przedstawia podniszczony socmodernistyczny pawilon katowickiego kina Kosmos. Aura jest szara, kolory zbrudzone. Po ulicy toczą się maluchy. Scena jak z PRL, ale w kinie Kosmos grają „Jurassic Park”. Jest rok 1993

Kiedy zaczynam pracę nad wystawą, patrzę na nią jak ogrodniczka – wystawa jest działką domagającą się uprawy, trzeba pilnie pielęgnować kiełkującą na niej fabułę. Moje wystawy są zazwyczaj jedną historią, wszystkie prace przenikają się ze sobą, odbijają się jedna w drugiej, każda zależy od tego, co zdarzyło się przedtem i zdarzy się potem

Sztuka to nie widowisko masowe. Jeżeli jest zrobiona naprawdę dobrze, jak „Kałuża neurotyków” Rafała Bujnowskiego, można w nią dosłownie wdepnąć i pomyśleć, że wlazło się w kałużę

Kim jest Szlaga? Wielkim realistą, który podejmuje próbę zmieszczenia w kadrze współczesnej rzeczywistości, czy też ostatnim nowym dokumentalistą utrwalającym obraz Polski transformacyjnej, czyli świata, który właśnie znika z teraźniejszości i przechodzi do historii?

Solo show w Rastrze to dla Karoliny Jabłońskiej godzina prawdy. Aura Potencji i atmosfera  wspólnych przedsięwzięć grupy schodzą na dalekie tło. Malarka wydaje się być w momencie, w którym wszystko jej wychodzi

Maszerować? Blokować? Siedzieć w domu? Na szczęście z odpowiedzią pośpieszyły muzea. Po zeszłorocznej fali wystaw o polskości nadeszła jeszcze większa fala projektów o niepodległości

Co Piotr Uklański robi w Muzeum Narodowym? Jest koniem trojańskim, który do świątyni kultury narodowej przemyca wirusy zwątpienia, ironii i nihilizmu? Występuje jako ostatni prawdziwy artysta narodowy? Jedno jest pewne: Uklański pokazuje w Krakowie „Polskę”

Kiedy inni zastanawiają się jak zrewolucjonizować medium wystawy i szukają ucieczki przed festiwalizacją, Katarina Gregos wraca do korzeni. Instynkt jej nie zawodzi. Format biennale gdzie indziej może i się zużył, ale na Łotwie znów działa

„Męska rzecza” w Muzeum Śląskim momentami wydaje się projektem napędzanym nie tyle krytyczną refleksją, ile nostalgią za starą, dobrą, wąsatą męskością

Jakby się władca Krainy Grzybów nie asekurował, to wszedł już do Krainy Sztuki, już grzęźnie w jej naburmuszonym gruncie; dyskutuje swoją twórczość z krytyczką sztuki, w Bytomiu ma kuratora i zrobił wystawę

Zamiast zuniwersalizować polskie przeżywanie ojczyzny, na wystawie „Ojczyzna w sztuce” dochodzi do spolszczenia uniwersalnego pojęcia; ojczyzn jest wiele, ale wszystkie są takie same – i w mocakowskiej perspektywie wszystkie przypominają naszą

„Komunikacja ze wszystkim, co jest” zapoznaje widza z tym, co w nowym malarstwie jest pozbawione kompleksów i zobowiązań. Naiwne. Prymitywizujące. Niezaangażowane. Wizualnie atrakcyjne. Zabawowe. Jaskrawe i kolorowe. Bardzo malarskie

W ostatnich dekadach świat sztuki zrobił wiele, by się rozszczelnić – otworzyć na ludzi i przekonać ich, że z tą hermetycznością to było tylko nieporozumienie. Wystawa Grupy Budapeszt w Galerii Studio idzie w przeciwnym kierunku

Chwilowo rozdwojony między film i rzeczywistość, troszeczkę zabity „Sercem miłości” Bąkowski znalazł się w interesującej sytuacji. Zafascynowany twórczością artysty, ciekaw byłem, co się teraz stanie. I jak na zawołanie, w poznańskim Arsenale pojawiła się „Twarda Awangarda”

Jedno z haseł przewodnich 8. Triennale Młodych brzmi „Nadchodzi czas”. Na co? Na zmianę warty? Na inną poetykę, na inne instytucje, wreszcie na inne umiejscowienie artysty w społecznym pejzażu?

Festiwal Pomada jest zepchnięty do niszy, ale radzi sobie z polskością lepiej niż wystawiane w poznańskim Arsenale „Polki, patriotki, rebeliantki”. Na gruncie kultury queer monolity narodowej tożsamości okazują się plastyczne, podatne na transformację, również za pomocą sztuki

Czy w sztuce da się uprawiać populizm? Jako twór w nieustającej budowie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej od początku znajdowało się w awangardzie instytucjonalnej samoświadomości. Teraz też nie zawodzi – i najśmielej eksperymentuje z nowym zwrotem – populistycznym

Dobra konserwatywna sztuka bardzo by się w Polsce przydała. „Historiofilia” taką sztukę obiecuje, ale obietnicy nie spełnia. Od konserwatyzmu bliżej jej do socrealizmu; ciasno skrępowana wąską polityczną agendą, jest szkicem do wyobrażenia o tym, czym mogłaby być sztuka oficjalna dnia dzisiejszego

Na tegorocznym weneckim Biennale najciekawsze rzeczy zdarzyły się nie na międzynarodowym pokazie głównym, lecz właśnie w pawilonach narodowych. Polska propozycja lokuje się w okolicach środka skali, która na jednym końcu ma porażkę, a na drugim udaną wystawę – taką, która byłaby się w stanie przebić przez wenecki zgiełk

Christine Macel wymyśliła tytuł, który jest tak uncool, jak tylko można sobie wyobrazić. VIVA ARTE VIVA – litości! Po czym ogłosiła, że na jej Biennale Sztuki będziemy… celebrować sztukę. Przyznam, że jednym i drugim kupiła mnie, zanim jeszcze dotarłem do Wenecji

Malarstwo Potencji nie jest sensacją, a i entuzjazm Rastra wobec ich propozycji wydaje mi się rytualny, nie umiem w niego uwierzyć – jakby galeria coś wmawiała i to nawet bardziej sobie niż publiczności

W Polsce rola Jarosława Kozłowskiego jako twórcy, ale również kuratora, animatora i teoretyka, w zakażaniu świadomości artystycznej konceptualnym wirusem jest nie do zakwestionowania. Jadąc na wystawę do Krakowa, ciekaw byłem, jak ta pionierska robota broni się dzisiaj

Z perspektywy drogi wiodącej przez miasto łódzkie Muzeum Sztuki jawi się jak twór z równoległego, kosmicznego wymiaru. To trochę jak ze Strzemińskim w filmie Wajdy, który spekuluje na temat „Teorii widzenia” i równolegle nie widzi, że nie ma co włożyć do garnka

Była to dekada pracy u podstaw; zakładania galerii i instytucji, profesjonalizacji, szlifowania języków, konsumowania grantów, powoływania festiwali i rozwijania publiczności. W tym czasie Żmijewski uparcie zadawał pytanie: czy sztuka może  nam dać coś więcej niż spektakl?

Na Landart Festiwalu zabrakło może metakrytycznego podejścia do języka sztuki ziemi, ale nieobecna była także typowa artworldowa spina. Dużo było pierwiastka, który w świecie sztuki jest totalnie deficytowy. Pierwiastkiem tym była afirmacja

Co wolimy w sztuce? Niezawodną klasykę czy niepewny eksperyment? Efektowny spektakl czy żmudną pracę u podstaw? Celebrowanie sukcesu czy krytyczny namysł? Rezultaty czy procesy? Nieskazitelną biel czy wieczny półmrok? Muzeum w Pawilonie Czterech Kopuł czy w poniemieckim bunkrze?

W 2012 roku Julita Wójcik znalazła się na pierwszej linii frontu polskich wojen kulturowych za sprawą „Tęczy” na placu Zbawiciela. „Tęcza” przyniosła Wójcik rozgłos i jednocześnie zasłoniła resztę jej twórczości. Artystka znana ze skromności i pracowitości stała się celebrytką i autorką jednej pracy

Miesiąc Fotografii wpisuje się w ogólną festiwalozę, ale bardzo stara się w eventowej gorączce nie stracić głowy, pozostać wydarzeniem mądrym i samoświadomym. Na tej imprezie festiwalowy format zawsze był solidnie przepleciony refleksją teoretyczną

Budapeszt wygląda normalnie; międzynarodowe korporacje dalej prowadzą tu interesy, bezdomni śpią na chodnikach, Spar sprzedaje jedzenie, Fidesz nie doprowadził kraju do gospodarczej ruiny. Orban nie jest specjalnie zainteresowany cenzurowaniem. Wystarcza mu spychanie krytycznej kultury na margines

Plagą każdej dziedziny kultury są tendencje, nurty, z którymi można bezrefleksyjnie płynąć – każdej z wyjątkiem sztuki współczesnej. Tu tendencją jest wyjątkowo brak tendencji, antynurt, który swoim szumem usypia (i nudzi) jeszcze mocniej niż operowanie zużytymi kliszami

Wystawy najlepszych dyplomów typu „Coming Out” to autoprezentacje uczelni. Warszawska ASP pokazuje, że nauczyła studentów tworzyć prace, ale nie podpowiedziała im, po co to robić

Polska w ogóle nie odbija się w pracach większości nominowanych do „Spojrzeń”. Właściwie można im pozazdrościć spokoju ducha i subtelności zainteresowań. Fascynują się splotem tkaniny i narożnikami. Szanuję te zainteresowania, choć za bardzo ich nie podzielam

Co sztuka współczesna myśli o polityce? Zapytacie: a kogo to obchodzi? Środowisko artystyczne to nawet nie elektorat niszowy, tylko błąd statystyczny. A jednak polityczny instynkt artystów ma znaczenie

Czy dobry artysta Krzysztof Wodiczko robi dobrą sztukę? I czy sztuka jest w ogóle naturalnym środowiskiem dla dobrego artysty?

W powojennym Wrocławiu nie było wyrazistych tradycji, więc eksperymentowano. Taka jest w skrócie teza wystawy „Dzikie pola”. Dziś tego offowego ducha awangardy wywołuje się, aby zaprząc go do pracy przy kreowaniu wizerunku grodu zwanego Wroclove

Gdzie można spotkać dziś artystę, który świadomie kroczyłby drogą ku zatraceniu? Co tu jednak gadać o zatraceniu, skoro niełatwo już spotkać artystę choćby tylko pijanego, w każdym razie nie w sytuacjach zawodowych, bo, umówmy się, picie w pracy jest nieprofesjonalne

Kiedy ponad dekadę temu student informatyki z Krakowa pojawił się w jednej z warszawskich galerii z dwoma tysiącami w kieszeni, został potraktowany jak prawdziwy kolekcjoner. Była to samospełniająca się przepowiednia

Kiedy przychodzę do galerii Monopol, kot Mono ma akurat przerwę w performowaniu; drzemie na poduszce. Galerzystki uprzejmie namawiają go do akcji; Mono daje się wreszcie uprosić i leniwie przechadza się po sali

„Haus Ur” Schneidera to jedna z tych prac, które istnieją w cieniu współczesnej sztuki, a jednocześnie wyznaczają pewien horyzont w myśleniu o dziele sztuki i praktyce artystycznej

Alfredo Jaar zrobił na swojej trosce o człowieczeństwo spektakularną karierę artystyczną. Czy powinien czuć się z tego powodu winny? Czy mamy powody, aby wątpić w wiarygodność artysty?

Mętne nurty kryzysu to woda na jego młyn. Janusz Łukowicz z ulgą odkrywa, że istnieje dyscyplina (sztuka), w której klęskę można nie tylko bezkarnie praktykować, lecz wręcz celebrować i przekuwać w sukces

Wystawę w Rastrze traktuję jak powrót nieobecnego artysty. Skąd jednak Maciejowski właściwie wraca? Gdzie się podziewa „robiący wciąż to samo” malarz, kiedy tracimy go z oczu?

Codzienne życie artystyczne składa się przede wszystkim z zawracania głowy. A Zawadzki? Cóż, ona głowy nikomu nie zawraca. Ona głowę odcina od tułowia i wrzuca do garnka, żeby ją ugotować

Potrzebujemy Cezarego Poniatowskiego, potrzebujemy nowych bohaterów. Jednocześnie figura artysty-laureata aż prosi się, by ją kwestionować. Na wystawie w Olsztynie okazuje się jednak, że Poniatowskiego zakwestionować niełatwo

Galeria Stereo to świetna galeria. I wszystkim leży na sercu, aby zrobiła się jeszcze świetniejsza, zamiast – nie daj Boże – zepsuć się i pogorszyć

Nie można dać się zwieść wystawie archiwaliów z kolekcji galerii Foksal. Sztuka, mity i postacie, na których ufundowano tę mikroinstytucję, są historyczne, ale jest to historia nawiedzająca teraźniejszość

Nie czepiam się, zauważam tylko paradoks: poza galeriami Warsaw Gallery Weekend było świętem, ale w galeriach „potencjały twórcze” ujawniały się z o wiele spokojniejszą dynamiką

Po wypadkach na placu Taksim jasne było, że Biennale w Stambule będzie godziną prawdy dla społecznie wrażliwej i politycznie świadomej sztuki. Co artyści na to?