Planeta Turowicz

Planeta Turowicz

Tomasz Cyz

„Świat Jerzego Turowicza” odbył się po raz pierwszy. Na zaproszenie rodziny do Goszyc przybyli przyjaciele, poeci, czytelnicy wierszy. Po co takie spotkanie? Żeby być ze sobą. Choćby przez chwilę

Jeszcze 1 minuta czytania

Sobota, 24 kwietnia 2010 roku, późne popołudnie. Na zielonej trawie kilkadziesiąt krzeseł, stół, miękki fotel dla honorowego gościa, zdjęcie portretowe Jerzego Turowicza przyszpilone do starego drzewa. Z tyłu murowany dwór z gankiem o wyszczerbionych kamiennych stopniach. Jeszcze barokowa francuska aria z płyty. Zaczyna się.

604


„Świat Jerzego Turowicza” odbył się po raz pierwszy. Na zaproszenie rodziny do Goszyc przyjechali przyjaciele, poeci, czytelnicy wierszy. Po co takie spotkanie? Żeby być ze sobą. Choćby przez chwilę.

Julia HartwigPoezji było dużo. Gość najważniejszy, Julia Hartwig, czytała wiersze własne i swojego męża, Artura Międzyrzeckiego. Wystąpili Magdalena Bielska, Janusz Szuber, Krzysztof Lisowski, Marek Skwarnicki, Ryszard Krynicki i Adam Zagajewski, który przeczytał też wiersze Juliana Kornhausera, podarowane na ten dzień przez chorego autora. Norwida, Miłosza, Gałczyńskiego, Łobodowskiego, Herberta, Szymborską recytowali Irena Jun, Krzysztof Kozłowski (przejmujące „Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich”), Magdalena Smoczyńska i Elżbieta Jogałła (córki Anny i Jerzego Turowiczów) oraz mała Aniela Smoczyńska (ich prawnuczka). Wybrano utwory bliskie Panu Jerzemu. Słuchaliśmy także, jak sam czyta Miłosza.

Widzieliśmy go. Odtworzono film dokumentalny Andrzeja Titkowa o „Na Głosie”, wykorzystujący archiwalne taśmy ze spotkania w 1987 roku w kapitularzu OO. Dominikanów w Krakowie. Zasłuchana twarz „Szefa” (jak mówili i wciąż mówią o nim najbliżsi współpracownicy) i jego żony, obok Jan Józef Szczepański i wielu innych. Niezwykłość tego dokumentu polega na zatrzymaniu czegoś, co miało istnieć tylko chwilę, podczas (na)głośnej autorskiej lektury. Słuchaliśmy więc wierszy Artura Międzyrzeckiego, Ryszarda Krynickiego i Tomasza Jastruna, eseju Jana Błońskiego o poezji Herberta, szkicu Adama Michnika (obecnego zresztą w Goszycach) o kłopotach polskiego inteligenta z Kościołem – ten tekst wydaje się dziś bardziej aktualny niż wtedy…

Ryszard KrynickiDwór w Goszycach został wzniesiony pod koniec XIX wieku przez Artura Zawiszę i jego żonę Marię z Wolskich. Do 1945 roku był własnością ich córki Zofii – poetki i powieściopisarki, działaczki niepodległościowej, wywiadowczyni Legionów Piłsudskiego, matki Anny Turowiczowej (której ojcem chrzestnym był Józef Piłsudski). Ślub Jerzego i Anny odbył się w 1938 roku w sąsiednim Wilkowie. Na początku wojny Turowiczowie przenieśli się właśnie do Goszyc, a dwór stał się azylem dla wielu – m.in. dla Czesława Miłosza i Jana Józefa Szczepańskiego, który opisał ostatni wojenny sylwester w Goszycach w opowiadaniu „Koniec legendy”. W pokoju na piętrze zajmowanym przez Turowiczów regularnie odbywały się wieczory literackie. Od 2002 roku dwór należy znów do rodziny.

Julia Hartwig i Tomasz FiałkowskiJeden z wierszy czytanych przez Julię Hartwig opowiadał o wieczorze sprzed lat. W ich warszawskim domu Turowicz spotkał się z Adamem Michnikiem i Andrzejem Kijowskim; potem, już na ulicy, Michnika i Kijowskiego zatrzymali esbecy, co Międzyrzeccy obserwowali bezsilnie z okna. Później do mikrofonu podeszła Elżbieta Jogałła i przeczytała z kalendarza ojca wpis dotyczący tamtego wieczoru. Lakoniczny. Niby suchy. Data, miejsce, godzina, nazwiska. Wszystko takie samo, ale inne. Różne, ale dopełniające się.



Autorem wszystkich zdjęć jest O. Paweł Kozacki OP, przeor klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie. Dziękujemy!


Tekst dostępny na licencji Creative Commons BY-NC-ND 3.0 PL.