Wojna na fejki Kaja PutoMedia Toniemy w zalewie fejków – i to nie tylko tych prorosyjskich. Nawet jeśli wiedzieliśmy, że tak będzie, kiedy wojna wybuchnie, chyba nie zdawaliśmy sobie sprawy, jak bardzo będziemy na to podatni
Fraktal Paweł KnutObyczaje Wiera zebrała całe dotychczasowe życie swojej rodziny w małym plecaczku oraz reklamówce, w której każde z jej dzieci trzymało swojego ulubionego misia. Oleg miał natomiast plecak turystyczny, z którym wyglądał jak licealista wybierający się na weekendowy wypad za miasto
Więcej niż to możliwe Sofija AndruchowyczLiteratura Kiedy byłam pisarką, badałam traumy, poczucie winy i totalitaryzm. Teraz trauma rozrywa nas od środka. Ale też ciasno splata się z poczuciem wspólnoty i troski o innych. Uwolniła energię, która nie była dostępna w normalnym czasie
Być gościem w katastrofie Tomasz SzerszeńObyczaje W mediach społecznościowych toczy się nieustająca walka. Obserwujemy autentyczne spory między Ukraińcami i Rosjanami. Nagle staliśmy się ekspertami od czołgów i wyrzutni rakietowych. I chyba wszyscy uświadomiliśmy sobie znaczenie propagandy wizualnej
Wojna, іди нахуй Kornelia SobczakObyczaje Jeśli chcemy walczyć o wartości – a na pewno musimy walczyć z tymi, które wyznaje Putin – to musimy się im uważnie przyjrzeć. I precyzyjniej nazywać to, co warte pielęgnowania: solidarność, troskę o słabszych, pokój, prawo do niecierpienia i nieumierania. Ale też do niezabijania
Exodus Stanisław ŁubieńskiObyczaje Gdzieś w tym pasie ziemi, ni to polskiej, ni to ukraińskiej, między płotami, które oddzielają bezpieczeństwo od zagrożenia, cisnęli się ludzie, owinięci w różnokolorowe koce. Kobiety. Z dziećmi na rękach. Z dziećmi trzymanymi za ręce. Z dziećmi ciekawie zerkającymi w stronę Polski
Ósmy dzień Julija IluchaObyczaje W poprzednim życiu byłam pisarką. Moja dzielnica w Charkowie, która nazywa się Sałtiwka, jest pod ostrzałem od pierwszego dnia wojny
Восьмий день Юлія ІлюхаУкраїна У минулому житті я була письменницею. Мій район у Харкові, який називається Салтівка, під обстрілами з першого дня війни
Kasandra krzyczy Rozmowa z Oksaną ZabużkoLiteratura Myślę, że taka jest ukraińska karma – z jakiegoś powodu mój kraj stoi na przedzie, jako pierwszy doświadcza czegoś, z czym świat się jeszcze nie mierzył. Z czymś, co jutro może stać się doświadczeniem globalnym
Wstawaj, Odessa, Charków są pod ostrzałem Rozmowa z Ladą NakonecznąSztuka Zabrałam ze sobą tubę z pracami, niewielki plecaczek z dokumentami i komputerem oraz moje dwuletnie dziecko – mówi ukraińska artystka, której udało się przedostać z Kijowa do Warszawy
Ми для них аж такі цікаві Мар'яна ПрохаськоУкраїна 10-літня Марфа взяла олівець, написала великими друкованими літерами: МИ НЕ БАЖАЄМО ВІЙНИ і приклеїла аркуш на вікно
Aż tak się nami interesują Mariana ProchaśkoObyczaje Dziesięcioletnia Marta wzięła ołówek, napisała wielkimi drukowanymi literami „MY NIE ŻYCZYMY SOBIE WOJNY” i przykleiła kartkę na oknie
Inne gadanie Maciej JakubowiakObyczaje W ciągu paru dni skrupulatnie budowany światopogląd przestał się pokrywać z najprostszymi emocjonalnymi odruchami. Trzeba będzie wiele wysiłku, żeby poukładać sobie sprawy na nowo: relacje z armią i nagą przemocą, z państwem i patriotyzmem, z dobrem i złem
Przedstawienie (nie) musi trwać Piotr FortunaObyczaje Kraje prowadzące wojnę napastniczą i łamiące prawa człowieka powinny być wykluczane z zawodów sportowych. Presja ma sens, niemal z dnia na dzień jest w stanie wywrócić świat sportu do góry nogami
Przesortowanie Aleksandra BoćkowskaObyczaje „Nie spełniły się nasze fantazje, że będziemy robić sztukę krytyczną i świat się zmieni” – galerie, domy kultury, biblioteki zamieniły się w miejsca zbiórek, sortownie rzeczy, świetlice, kuchnie i noclegownie
Wojna, nie czas na literaturę Andrij LubkaLiteratura Pisarz to przede wszystkim mięso, kości i krew, które mogą zostać zniszczone przez kulę. A dopiero potem człowiek, który pracuje słowami
Війна – не час для літератури Андрій ЛюбкаУкраїна Письменник – це все-таки спочатку м’ясо, кістки і кров, які може знищити куля, а вже потім людина, що працює з словами
SZTUKA W CZASIE WOJNY: Wyczerpanie Ksenia MałychSztuka 24 lutego zaczęła się wojna i przyszłość Pawilonu Ukraińskiego po raz kolejny stanęła pod znakiem zapytania
МИСТЕЦТВО ПІД ЧАС ВІЙНИ: Виснаження Ксенія МалихУкраїна Зараз й Харкова майже немає. Історична архітектура центру міста, як і спальні райони майже втрачені – художник Павел Маков мав залишити місто
Cztery tygodnie Joanna KrakowskaObyczaje Gdyby głos kobiet i mężczyzn tyle samo znaczył, niczyj syn nie trafiłby na front. Ta wojna jest wypadkową przyzwoleń i zaniechań, regresywnym mechanizmem obronnym świata, który musi odejść na zawsze
Rozpacz, która jest pod spodem Rozmowa z Pawłem MościckimObyczaje W mojej powieści próbowałem wyjść poza format dziennikarsko-humanitarny, w którym uchodźcy zawsze są tylko tematem do odfajkowania. Jednym z „problemów współczesności”, który traktujemy z dystansu
Bogata Europa patrzy na wojnę Kaja PutoMedia Zachód ogląda wojnę w Ukrainie jak „Gwiezdne wojny”. Ma nowego Luke'a Skywalkera i nową armię Imperium Galaktycznego. Oznacza to, że wojnę informacyjną na froncie, który był dla niej najbardziej istotny, Ukraina już z Rosją wygrała
Koniec poradzieckiej iluzji Ludwika WłodekObyczaje Napaść Rosji na Ukrainę uświadomiła wszystkim krajom poradzieckim, że nie da się zachować niepodległości i żyć w dobrych stosunkach z Rosją
Ucieczka gatunków stowarzyszonych Urszula JabłońskaObyczaje Uchodźcy często niosą koty schowane za pazuchą. Czasem przerażone kocie oczy wyglądają z tekturowych pudełek. Z psami jest nieco łatwiej, mogą same iść na smyczy. Chyba że są spłoszone hałasem i chaosem. A jednak nie ma czegoś takiego jak koci czy psi uchodźca
Kwestia języka Wołodymyr RafiejenkoLiteratura Nie chciałem porzucać pisania po rosyjsku, bo to język mojego dzieciństwa, pierwszych książek i pierwszych słów. Ale 24 lutego 2022 roku postanowiłem: żadnego tekstu po rosyjsku nigdy już więcej nie wydam
Мовне питання Володимир РафеєнкоУкраїна Хай там як, але до 24 лютого 2022 року я вважав, що писатиму один роман російською, один українською – і так протягом усього життя. Але вирішив, що жодного тексту російською мовою більше ніколи не видам
Rewolucja w ukraińskim kinie Elżbieta OlzackaFilm Współczesne kino ukraińskie powstaje w społeczeństwie doświadczającym wojny i jest w dużej mierze finansowane przez państwo, które tę wojnę prowadzi
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Фото, яке не опишеш Софія АндруховичУкраїна Слова бліді, слабкі, безпомічні, пласкі, непридатні. Вони так далеко від цього болю, жаху, від цього страху, від цього крику і цього запаху, розірваної шкіри, від крові свіжої, крові, що запеклася, крові, змішаної з болотом
Teatr na służbie Luba IlnyckaTeatr „Ekoaktywistka, aktywistka LGBTQ+, weganka, feministka, artystka we mnie zamilkły. Teraz jestem na służbie” – o twórcach teatralnych, którzy zostali w Ukrainie
Театр несе службу Люба ІльницькаУкраїна Еко-активістка, ЛГБТК+ активістка, веганка, феміністка, мисткиня всередині мене заткнулись і ми просто працюємо, просто несемо службу
Wypić kawę z widokiem na Chortycę Rozmowa z Dagą Gregorowicz i Daną VynnytskąMuzyka Dziś granie koncertów, branie udziału w różnych inicjatywach ma sens na zupełnie innym poziomie niż przed inwazją. Kiedy wychodzę na scenę, to nie jest rozrywka. To moja płaszczyzna walki – rozmowa z wokalistkami polsko-ukraińskiego zespołu Dagadana
Matka Ukraina Maria PoprzęckaSztuka Czy mitologiczno-artystyczna kreacja Ukrainy może stać się miejscem wspólnym dla obu współczesnych, obarczonych wzajemnymi historycznymi resentymentami społeczeństw: polskiego i ukraińskiego?
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Тріумфальна арка злочину Софія АндруховичУкраїна Неможливо визначити, з якого боку від «тріумфальної арки» – «мирний» і «нормальний» світ, а з якого – світ війни, хто й куди мав би переходити, якщо й так майже все забуто, перекручено й спотворено, немає жодних координат чи орієнтирів
Fronty Marta Kacwin-DumanObyczaje Ukraińcy, z zaciętością, wściekłością, przepełnieni chęcią zemsty, wśród zgliszcz i ruin tworzą normalność dla nowego ukraińskiego społeczeństwa. W plenerach malują nowe pejzaże, organizują wystawy, aukcje, wyjeżdżają w trasy koncertowe
Na jej miejscu Rozmowa z Tamarą DudąLiteratura Gromadziłam informacje, czytałam donieckie wiadomości, fora. Rozmawiałam z ludźmi, którzy wyjechali z Donbasu, zbierałam ich wspomnienia. Chciałam, żeby to była bardzo uczciwa książka – mówi autorka „Córeczki”
Punkty bifurkacji Evgenia NesterovychObyczaje W dzieciństwie czas upływa nam bardzo powoli, bo większość rzeczy zdarza się nam po raz pierwszy. Ale czy ktoś z nas był aż tak dorosły, żeby wiedzieć, co robić, kiedy zaczyna się wielka wojna?
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Чим далі на захід, тим ближче війна Софія АндруховичУкраїна «Не можу дочекатися, – сказала вона, – коли ця війна посуне далі, коли вона увійде сюди, на ці вулиці, і пошириться далі, на захід. Бо насправді вона вже тут, вона вже всюди»
Miasto bez tagów Julija StachiwskaObyczaje Podobało nam się to życie na granicy miasta i wsi, urbanizacji i przyrody, prowincji i stołecznego megapolis. Tutaj czuliśmy się wolni. Żartowaliśmy sobie nawet, że w Buczy jest jak w bajce
Місто без тегів Юлія СтахівськаУкраїна Цієї весни ми не мріяли на балконі. У нашому районі отаборилася частина російських військ, вони влаштували в санаторії катівню
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: У трояндовому саду чи Аушвіці Софія АндруховичУкраїна Лідія зацікавилася мною, бо я розповіла, що однією з тем мого попереднього роману був Голокост на Західній Україні
Дім Євгенія НестеровичУкраїна Ми як равлики носимо свої доми за спиною: документи, картки, медикаменти. Тривоги заповнили собою все, стали повітряними, особистими, державними, політичними і військовими, тож рюкзак тепер став повсякденним. Нічого виняткового чи тривожного, просто в ньому – все моє життя
Моє місце тут Олена РубашевськаУкраїна Понад 6 мільйонів українців залишило домівки, рятуючись від війни. Проте у 21 столітті, коли протистояння точиться не тільки на військовому, а й в інформаційному просторі, кінематографісти стають бійцями культурного фронту й захищають власну державу, документуючи й фіксуючи події
Moje miejsce jest tutaj Olena RubashevskaFilm Ponad 6 milionów Ukraińców opuściło swoje domy, aby ratować się przed wojną. Tymczasem w XXI wieku, kiedy walki odbywają się nie tylko na polu bitwy, ale również w mediach, twórcy filmowi walczą na froncie kultury i bronią własnego kraju, dokumentując wydarzenia
Demontaż Iryna KostyshynaSztuka Jeśli mówimy o zniszczeniu memoriałów okresu radzieckiego, dlaczego nie wspominamy o tym, z jaką łatwością sama władza radziecka niszczyła pamięć zbiorową, przemieniając miejsca pochówku na parki kultury?
Прощання з бовванами Ірина КостишинаУкраїна Жива пам’ять про злочини тоталітарних режимів поволі зникає разом із її носіями, у фрази «ніколи знову» поступово втрачається гострота сенсу, а монументи, палаци, зірки й бюсти лишаються
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Отруйний сік черешні Софія АндруховичУкраїна Його образ стає простором і прихистком, сенсом і силою. Так виникають легенди, так народжуються святі й герої, так енергія ніколи не зникає безслідно, так складна атональна музика на мить зливається в мільйон одночасних серцебиттів
Маріуполь як біль Наталя СеребряковаУкраїна Поки всі мимоволі були зосереджені на кривавих заголовках у медіа, режисер прагнув показати рутинне життя людей, які готують на вогнищі, ховають загиблих сусідів, жартують. Саме таким вийшов його останній фільм
Mariupol, czyli ból Natalia SerebriakovaFilm W „Mariupolis 2” Mantas Kvedaravičius chciał pokazać rutynę życia ludzi, którzy gotują nad ogniskiem, chowają zamordowanych sąsiadów, żartują, a w schronach przeciwbombowych czekają na moment ciszy, kiedy będzie można wybiec na ulicę po czystą wodę
Нова обручка Ірина ЦіликУкраїна Я у своїй емоційній ямі нічого не відчуваю, більше нічого не відчуваю, крім страшної чорної образи на війну, яка краде наші спокій, молодість, близькість, час і життя загалом
Nowa obrączka Iryna TsilykObyczaje W końcu przyjdzie nam się na nowo uczyć żyć po wszystkich tych stratach, przekroczonych rubikonach, tępym bólu i utracie wiary. Więcej: przyjdzie nam się cieszyć z tego życia. Bo jeśli nie, to po co to wszystko?
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Simplicity Софія АндруховичУкраїна Немає жодного дня, щоб я не думала, яке в нас раніше було прекрасне життя, – гірко зітхає жінка. – Я і раніше багато подорожувала. І завжди знала, що хочу жити лише в Україні
Під землею і на землі: пʼятий місяць війни на Харківщині Іванна Скиба-ЯкубоваУкраїна Люди заліковують рани землі (і свої разом із тим), продовжуючи доглядати городи. Кожен город — розкішна метафора непевності й незворотності
Pod ziemią i na ziemi. Pięć miesięcy wojny Ivanna Skyba-YakubovaObyczaje Rozległe zielone pola są ranne: ogoniaste pociski wystają z ziemi, młodą pszenicę rozrywają leje, każdy jest zatruty metalami ciężkimi – opowieść o Charkowie w trakcie wojny
В Україні я – криця Rozmowa z Софією ЧелякУкраїна Ти виїжджаєш за межі своєї країни – і плачеш, ходячи вулицями Берліна, Парижа, Варшави, від розпачу, травми і розуміння того, що імперія вирішила вкрасти твою молодість та життя
Jak ze stali Rozmowa z Sofiją CzelakLiteratura Doświadczenie wojny podważa tradycję, człowiek się nią rozczarowuje. Chce się krzyczeć, używać nowego języka. Sztuka i muzyka muszą być nowe, żeby współbrzmiały z nowym odczuwaniem – mówi dyrektorka programowa lwowskiego BookForum
ЗАХИСНІ РЕАКЦІЇ: Herstory Софія АндруховичУкраїна Я думаю: ні, не може бути, щоб Бог подбав про найменші вусики і лапки в комашки – і щоб покинув моїх дітей
UKRAINA/УКРАЇНА
